تخلیه امن فرایندی است که طی آن افراد یک منطقه یا محله که در معرض خطر قرار دارند یا حادثه‌ای برای آنان رخ داده است، در نقاط امنی که از قبل تعیین و معرفی‌شده و امکانات و خدمات موردنیاز افراد پناه‌جو در آن‌ها آماده شده، مستقر می‌گردند. تخلیه امن بخشی از مرحله پاسخگویی و واکنش اضطراری در چرخه مدیریت بحران محسوب می‌گردد.
فهرست مطالب
مراکز تخلیه امن چیست؟
معمولاً پس از وقوع زمین‌لرزه یا درزمانی که خطر وقوع زلزله احساس می‌شود، به‌منظور ايجاد شرایط امن برای ساکنان و شهروندان و خارج نمودن آن‌ها از شرايط خطرناک و اجتناب از خطرات ناشی از پس‌لرزه‌ها یا مخاطرات ثانویه نظیر آتش‌سوزی، بايد عمليات تخليه امن به مرحله اجرا گذارده شود. تخلیه امن می‌تواند به‌صورت خودجوش و یا بنا به درخواست مسئولان ذی‌ربط انجام شود. به‌عنوان‌مثال در مواقعی که زلزله رخ داده و ساختمان‌ها آسیب دیده‌اند و یا هنگامی‌که چند زلزله خفیف رخ می‌دهد که قابل احساس باشند، مردم معمولاً خودبه‌خود نسبت به تخلیه اماکن مسکونی خود اقدام خواهند نمود. در مواقعی نیز که مسئولان لزوم انجام تخلیه امن را بنا به دلایل فوق تشخیص دهند، آنگاه فرمان تخلیه را صادر خواهند نمود.
مراکز تخلیه امن شامل کلیه مکان‌ها و فضاهای تخلیه امن می‌شود که در صورت نیاز، افراد پناه‌جو به تخلیه در آن‌ها استقرار داده می‌شوند و از امکانات اولیه به‌منظور تأمین نیازها و احتیاجات افراد پناه‌جو به مدت ۷۲ ساعت برخوردار است.
مسیر تخلیه، امن‌ترین مسیری که از طریق آن ساکنان یک محله می‌توانند به‌سرعت و سلامت به مرکز تخلیه رفته و در آن مستقر شوند. این مسیرها بایستی قبل از وقوع بحران در واحد همسایگی شناسایی شده و ایمنی آن‌ها موردبررسی قرارگیرند.
اهداف
- آشنا کردن مسئولان با فرایند تخلیه و معیارهای انتخاب مراکز و مسیرهای تخلیه و کاربردهای تخلیه امن در سطح محله؛
- ارائه ساختاری جهت شناسایی منابع و خطرات محله با هدف ارتقاء توانمندی واکنش اضطراری در سطح محله؛
- نحوه اطلاع‌رسانی به شهروندان درباره تخلیه با توجه به شرایط ویژگی‌های فرهنگی– اجتماعی جامعه هدف و جلب مشاركت آن‌ها در اين فرآيند؛
- آشنا کردن مسئولان با کاربردها و دستورالعمل مانورهای دورمیزی و کارگاه‌های شبیه‌سازی مدیریت تخلیه در شرایط بحران؛
- جهت برنامه‌ریزی و انجام تخلیه امن موارد متعددی باید مدنظر قرار بگیرد. مسئولان تخلیه باید از قبل نسبت به موارد انجام تخلیه، معیارهای صدور دستور و فرایند آن آشنایی داشته باشند.
ضرورت پروژه
مهم‌ترین دلایلی که تخلیه امن ضرورت پیدا می‌کند:
- هنگامی‌که وقوع زلزله منجر به آسیب‌دیدگی ساختمان‌ها و منازل مردم شده باشد.
- هنگامی‌که خطر بالقوه‌ای مانند احتمال وقوع آتش‌سوزی، نشت مواد خطرناک یا وقوع مخاطرات زمین‌شناختی نظیر زمین‌لغزش وجود دارد و توسط مقامات و افراد مسئول اعلام می‌شود.
- هنگامی‌که احتمال فروریختن ساختمان‌هایی که ممکن است در حین زلزله آسیب‌دیده باشند در اثر وقوع پس‌لرزه وجود داشته باشد.
- زمانی که نگرانی از وقوع یک زلزله بزرگ پس از رویداد چند زلزله کوچک وجود داشته باشد. در این شرایط مردم ممکن است به‌واسطه رخداد زلزله‌ای کوچک خودبه‌خود یا به درخواست مسئولان منازل خود را ترک و در مکان امنی مستقر شوند.
مراکز تخلیه امن اضطراری مناطق ۲۲ گانه شهر تهران
با مراجعه به وب‌سایت شهرداری تهران می‌توانید مراکز تخلیه امن اضطراری مناطق ۲۲ گانه شهر تهران را مشاهده کنید.