نخستین اقدام بعد از گم‌شدن شناسنامه چیست؟ چه مدارکی برای گرفتن شناسنامه المثنی لازم است؟ صدور شناسنامه المثنی چقدر طول می‌کشد؟
فهرست مطالب
شناسنامه المثنی
شناسنامه، سند هویتی هر فرد است که برای اثبات و ادعای هویتی و فامیلی به آن نیاز داریم و نباید مورد خدشه و سوءاستفاده دیگران قرار گیرد. شناسنامه تنها سند رسمی (در ایران) برای احراز و اثبات هویتی هر فرد و اشخاص در جامعه است، ضمن اینکه انتساب اولیه هر شخص به اصل و نسب، فامیل و طبقه اجتماعی را روشن می‌کند.
هرچند که سال‌های اخیر به‌مرور کارت ملی و کارت ملی هوشمند برای انجام کار‌های اداری و بانکی جایگزین شناسنامه شده است، اما شناسنامه همچنان جایگاه و ارزش حقوقی و اداری خودش را در بسیاری از امور ازجمله ثبت‌نام در مدارس، دانشگاه، ازدواج، خرید و فرش ملک و املاک و … حفظ کرده است.
شناسنامه اگر مفقود شود یا به هر دلیلی در سیل و زلزله و آتش‌سوزی و … از بین برود، ضروری است که برای دریافت شناسنامه المثنی اقدام کنید، در غیر این صورت در بسیاری امور اداری و اعمال حقوقی و شخصی خود با مشکل مواجه می‌شوید.
اگر شناسنامه شما گم شد برای پیشگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی حتماً باید هر چه سریع‌تر مفقود شدن آن را به کلانتری محل اطلاع دهید.
هنگام مفقود شدن شناسنامه چه باید کرد؟
ممکن است برای شما هم این اتفاق بیفتد که مدت‌ها سردرگم و در پی شناسنامه مفقودی خود باشید و نمی‌دانید از کجا و به چه صورت برای صدور دوباره آن اقدام کنید، اما هنگام مفقودی شناسنامه چه باید کرد؟
تنها مرجع صدور شناسنامه سازمان ثبت‌احوال است؛ در نخستین اقدام، به اداره ثبت‌احوال محل زندگی خود مراجعه کنید. افرادی که کارت ملی و شناسنامه خود را گم کرده‌اند می‌توانند از طریق سایت سازمان ثبت‌احوال و سامانه خدمات الکترونیکی، مدارک هویتی مفقودشده خود را جست‌و‌جو کنند.
ازآنجایی‌که به یابنده مدارک هویتی – مانند شناسنامه، کارت شناسایی ملی و گواهینامه توصیه‌شده است که آن را به صندوق پست انداخته یا به یکی از ادارات ثبت‌احوال تحویل دهد – افرادی که مدارک شناسایی آن‌ها مفقود شده است، در مرحله نخست می‌توانند پیش از درخواست صدور شناسنامه المثنی در مدت‌زمان معقول و مستمر به دو سامانه www.sabteahval.ir و postyafteh.post.ir مراجعه و درباره مدرک هویتی مفقود شده خود جست‌و‌جو کنند.
به گفته مسئولان سازمان ثبت‌احوال، با فراهم شدن امکان پیگیری شناسنامه و کارت ملی مفقود شده در پورتال الکترونیکی سازمان ثبت‌احوال کشور، روزانه ده‌ها استعلام از طریق سامانه مربوطه برای جست‌و‌جوی مدارک شناسایی در میان مدارک پیداشده صورت می‌گیرد.
درصورتی‌که بر اساس گزارش سامانه‌های مذکور مدرک موردنظر پیدا شده باشد، باید حسب مورد به اداره پست یا به اداره ثبت‌احوال مربوطه که نشانی آن در سامانه الکترونیکی ثبت‌احوال اعلام می‌شود، مراجعه و آن را دریافت کنید.
اما چنانچه جست‌و‌جوی مدارک مفقودی در زمان معقولی بی‌نتیجه باشد، افراد باید برای دریافت شناسنامه المثنی اقدام کنند.
روند درخواست شناسنامه المثنی
پس‌ازآنکه تلاش برای پیدا کردن شناسنامه مفقودی بی‌نتیجه ماند، ضروری است که از سازمان ثبت‌احوال منطقه و محل زندگی خود درخواست صدور شناسنامه المثنی کنید.
مرجع اقدام برای گرفتن شناسنامه المثنی نیز ادارات ثبت‌احوال همان مناطق محل سکونت است.
در صورت گم‌شدن شناسنامه المثنی، اشخاصی که به ۱۸ سالگی رسیده‌اند، می‌توانند خودشان برای صدور شناسنامه المثنی اقدام کنند. در مورد افرادی که کمتر از ۱۸ سال دارند یا محجور هستند، پدر یا جد پدری، مادر یا سرپرست قانونی (قیم) می‌توانند برای دریافت شناسنامه المثنی اقدام کنند.
همچنین، افرادی که کمتر از ۱۸ سال دارند، اما دارای حکم رشد از دادگاه هستند، می‌توانند برای صدور شناسنامه المثنی اقدام کنند.
در صورت گم‌شدن شناسنامه المثنی، تکلیف چیست و چه‌کار باید کرد؟
در این شرایط نیز باید روند قبلی طی شود، اما هزینه و مدت‌زمان دریافت شناسنامه المثنی متفاوت است.
جالب است بدانید اگر برای بار سوم شناسنامه خود را گم کردید، برای تقاضای صدور شناسنامه سوم، علاوه بر مدارکی که گفته شد، باید گواهی عدم سوءپیشینه از نیروی انتظامی دریافت کنید و به ثبت‌احوال ارائه بدهید. در این خصوص چاپ آگهی مفقودی شناسنامه اختیاری است و الزام قانونی ندارد.
همچنین اگر فرد مدرک عکس‌دار معتبری ندارد، باید عکس او توسط نیروی انتظامی یا شورای اسلامی یا یک کارمند رسمی دولت طبق روال رسمی مخصوص به خود تائید شود.
مدارک موردنیاز برای گرفتن شناسنامه المثنی
برای درخواست صدور مجدد شناسنامه به این مدارک نیاز داریم:
۱- اصل و کپی مدرک معتبر عکس‌دار از قبیل کارت شناسایی ملی، گذرنامه، گواهینامه رانندگی، کارت پایان خدمت، مدارک تحصیلی برای افراد بالای ۱۵ سال (کپی مدرک باید توسط کارمند ثبت‌احوال همان شعبه، به‌صورت رسمی، برابر اصل شده باشد)
۲- سه قطعه عکس ۴×۳ (سه در چهار) جدید تمام‌رخ با زمینه سفید برای افراد بالای ۱۵ سال
۳- اصل و تصاویر شناسنامه همسر و فرزندان به همراه شماره ملی
۴- اصل و تصویر سند ازدواج برای افراد متأهل (صفحه دوم و سوم سند ازدواج)
۵- تکمیل فرم درخواست شناسنامه
۶- تکمیل فرم گزارش مفقود شدن شناسنامه
۷-تکمیل پاکت پستی ویژه خدمات الکترونیک هویت ملی.
اگر مدرک عکس‌دار معتبری ندارید، تائید عکس شما باید توسط نیروی انتظامی یا شورای اسلامی یا یک کارمند رسمی دولت طبق روال رسمی مخصوص به خودش صورت پذیرد.
ضمن اینکه استشهاد محلی نیز درباره فقدان شناسنامه نیاز است.
هزینه‌های دریافت شناسنامه المثنی برای دفعات
هزینه‌ای که متقاضی صدور شناسنامه المثنی باید بپردازد، جمع فیش بانکی، مالیات بر ارزش‌افزوده، هزینه پستی و هزینه دفتر است که عبارت است از فیش بانکی به مبلغ ۰۰۰‚۱۰۰ ریال نزد هر یک از شعب بانک ملی ایران بنام سازمان ثبت‌احوال کشور.
چنانچه برای بار دوم و به بعد شناسنامه مفقود شده باشد میزان مبلغ واریزی به بانک ۰۰۰‚۲۰۰ ریال خواهد بود و مالیات بر ارزش‌افزوده و هزینه پستی و هزینه دفتر که برای صدور شناسنامه مجدد ناشی از فقدان نوبت اول ۴۰۰۰۰ تومان و برای صدور مجدد ناشی از فقدان نوبت دوم ۶۳۰۰۰ تومان و برای صدور مجدد ناشی از فقدان نوبت سوم به بعد ۱۱۷۰۰۰ تومان است که در دفتر پیشخوان خدمات دولت خدمات ثبت‌احوال پرداخت می‌شود.
مدت‌زمان صدور شناسنامه المثنی
صدور شناسنامه المثنی برای نخستین بار، یک ماه بعد از تقاضا و با دستور رئیس اداره ثبت‌احوال برای بار دوم سه ماه بعد از تقاضا و با دستور رئیس اداره ثبت‌احوال بار سوم فقط با دستور مدیرکل ثبت‌احوال استان و پس از ۶ ماه امکان‌پذیر است.
اگر بعد از گرفتن شناسنامه المثنی، شناسنامه مفقوده پیدا شود چه باید کرد؟
دریافت‌کنندگان شناسنامه مجدد، مکلف‌اند در صورت پیدا شدن شناسنامه قبلی، ظرف ۱۰ روز نسبت به ارائه شناسنامه به اداره ثبت‌احوال اقدام کنند. درصورتی‌که از صدور شناسنامه مجدد کمتر از یک سال گذشته باشد، پس از بررسی‌های لازم و دستور رئیس اداره، شناسنامه مجدد باطل و شناسنامه قبلی به متقاضی مسترد می‌گردد.
گم‌شدن شناسنامه به دلیل حوادث غیرمترقبه
در مواردی که گم‌شدن شناسنامه به دلیل حوادث غیرمترقبه مانند سیل، زلزله و … مفقود شده باشد، استشهاد محلی ضرورتی ندارد.
گم‌شدن شناسنامه در ادارات دولتی
چنانچه شناسنامه فرد در یکی از ادارات و نهاد‌های دولتی گم‌شده باشد، مطابق بند ۴ دستورالعمل حسب اعلام آن مرجع و دستور مدیرکل استان، شناسنامه صادر و اقدام قانونی در خصوص مفقود کننده شناسنامه انجام خواهد شد.
درمجموع شناسنامه سند هویت شماست، برای حفظ حقوق خود به‌دقت از آن نگهداری کنید.
همچنین شماره ملی خود را به خاطر بسپارید تا در موقع ضرورت دسترسی به سوابق هویتی شما آسان‌تر باشد، البته هرگونه تغییر و تحریف در شنــاسنامه یا سوءاستفاده از آن جـرم است و مجرم تحت تعقیب قانونی قرار می‌گیرد.
چند نکته
- شناسنامه سند هویتی و بیان‌کننده خصوصیات هویتی شماست در حفظ و نگهداری آن دقت کنید.
- هرگونه تغییر و تحریف و ایجاد تغییرات در محتوی شناسنامه جرم و قابل مجازات است و در این امر دقت نمایید و خودتان هرگز در شناسنامه‌تان تغییری ندهید.
- مشخصات شناسنامه‌ای خود را به خاطر بسپارید تا اگر مفقود شد بتوانید راحت‌تر برای دریافت المثنی اقدام نمایید.
- ودیعه گرفتن و ودیعه گذاردن شناسنامه مجاز نیست، شناسنامه خود را نزد کسی گرو یا ودیعه نگذارید.
- زمانی که برای فرزندتان شناسنامه می‌گیرید و چه زمانی که شناسنامه المثنی یا عکس‌دار برای خودتان دریافت می‌کنید به خاطر داشته باشید که صحت مندرجات را کنترل کنید.
- ازآنجایی‌که صدور شناسنامه مجدد محدودیت قانونی دارد و ممکن است طولانی شود و علاوه بر این هزینه دارد، در حفظ و نگهداری شناسنامه خود و فرزندانتان بکوشید.
- تغییر در شناسنامه، جرم است و زدن مهر، نشانه، نوشته یا ایجاد تغییر خودسرانه در شناسنامه توسط هر یک از ارگان‌ها و نهاد‌ها و مؤسسات دولتی و بخش خصوصی به‌استثناء سازمان ثبت‌احوال کشور، دفاتر اسناد رسمی ازدواج و طلاق، نمایندگی‌های دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور، اداره تشخیص هویت و پلیس بین‌الملل و اداره کل انتخابات غیرمجاز ممنوع است و چنانچه این امر صورت گیرد قابل پیگرد و مجازات است.
