مشاور عالی رئیس سازمان رگولاتوری حذف تعرفه ترافیک نیم بهارا تکذیب و آن را تصمیمی خودسرانه از سوی برخی وب‌سایت‌های داخلی دانست. به گفته وی لزوم بازبینی در روش حمایتی با ارائه ترافیک نیم‌بها حس شده و برخی از تولیدکنندگان محتوا خواستار اختیاری شدن این موضوع هستند؛ از همین رو بررسی آن و تبعاتش در دستور کار رگولاتوری قرار داد.
فهرست مطالب
ترافیک نیم بها اختیاری می‌شود؟
به‌تازگی چند سایت پربازدید با انتشار بنری در وب‌سایت خود، کاربرانشان را از محاسبه تمام بهای ترافیک مصرفی سایت‌هایشان آگاه کرده‌اند. موضوعی که در کنار صحبت‌های اخیر رئیس رگولاتوری مبنی بر لزوم بازنگری در محاسبه ترافیک نیم بها به‌خصوص برای VOD ها این شائبه را ایجاد کرد که چنین تغییری عملی شده است؛ اما «مهدی روحانی نژاد»، مشاور عالی رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در گفتگو با دیجیاتو این موضوع را رد و اعلام کرد هنوز هیچ مصوبه‌ای در این زمینه اتخاذ نشده است.
او با اشاره به تاریخچه تصمیم محاسبه نیم بهای تعرفه ترافیک سایت‌های داخلی، علت اصلی آن را حمایت از محتوای داخلی عنوان کرد و گفت:
«حمایت از محتواهای داخلی یکی از سیاست‌های جدی شورای عالی فضای مجازی است. این شورا در راستای سندهای کلان کشور برای مزیت‌بخشی به محتوای داخلی، محاسبه نیم بهای تعرفه ترافیک برای وب‌سایت‌های داخلی و یک‌سوم برای پیام‌رسان‌های بومی را مصوب و به وزارت ارتباطات ابلاغ کرد. این مهم نیز در کمیسیون تنظیم مقررات تصویب و به اپراتورها ابلاغ شد.»
روش حمایتی که البته مختص ایران بوده و در سایر کشورهای دنیا شاهد موضوعی عکس هستیم. به گفته روحانی نژاد در دنیا مفهومی به نام اسپانسر دیتا پیاده‌سازی شده که دارنده محتوا جهت دسترسی رایگان مشترکینش به دارنده شبکه (اپراتور) پول پرداخت می‌کند: «یا شرکتی تبلیغاتی به کاربران اینترنت زمان‌دار رایگان در صورت تماشای محتوای تبلیغاتی ارائه می‌کند که هزینه آن به اپراتور داده می‌شود.»
ماجرای محاسبه ترافیک نیم بها برخی از وب‌سایت‌های داخلی
اما به نظر می‌رسد برخی از تولیدکنندگان محتوا اکنون از این حمایت راضی نبوده و تعرفه ترافیک بازدید از وب‌سایت‌هایشان به‌صورت تمام‌بها محاسبه می‌شود. روحانی نژاد با تائید این موضوع آن را اقدامی از سوی خود تولیدکنندگان محتوا دانست و گفت:
«رنج آی‌پی وب‌سایت‌های داخلی در سازمان فناوری اطلاعات ثبت و به اپراتورها ابلاغ شده که هر محتوایی را که مشترکین از این رنج آی‌پی می‌بیند به‌صورت نیم‌بها و برای پیام‌رسان‌ها یک‌سوم محاسبه کند؛ اما اخیراً برخی وب‌سایت‌ها آی‌پی خود را تغییر داده‌اند تا ترافیک تمام‌بها محاسبه شود.»
به گفته وی برخی از تولیدکنندگان محتوا اعتقاد دارند چنین حمایتی در حال حاضر نتیجه عکس داده و به نفع آن‌ها نیست. از همین رو برخی از شرکت‌هایی که در حوزه محتوا سرمایه‌گذاری کرده و کسب‌وکارشان تولید و فروش محتوا است، همانند VOD ها، خواستار تغییر این نوع حمایت شده‌اند.
مشاور عالی رئیس رگولاتوری با بیان اینکه سیاستی که یک زمانی نتایج مثبت داشته نمی‌تواند تا ابد نتیجه مثبت داشته باشد، افزود:
«درصورتی‌که محتوا داخلی باشد و اپراتورها نیاز به پرداخت پول اینترنت بین‌الملل به شرکت زیرساخت نداشته باشند، حداکثر ۲۰ درصد در هزینه‌های آن‌ها صرفه‌جویی می‌شود؛ اما آن‌ها بایستی این محتوای داخلی را با 50 درصد تخفیف به کاربر عرضه کنند و عملاً با ضرر به کاربران خدمات می‌دهند. در همین حال تولیدکنندگان محتوا نیز با اعتقاد بر اینکه اپراتورها از تماشای این محتواها توسط کاربران درآمد کسب می‌کنند به دنبال دریافت سهم هستند؛ اما اپراتور عملاً برای ارائه چنین محتواهایی ضرر کرده و تقسیم سود حاصل از ضرر معنایی ندارد.»
به اعتقاد روحانی نژاد این امر موجب ضرر کردن تولیدکنندگان محتوا شده و در همین راستا برخی از آن‌ها خواستار اختیاری شدن ارائه ترافیک نیم‌بها شده‌اند. او در این رابطه با تأکید بااینکه سازمان تنظیم مقررات به متضرر نشدن مردم اهمیت بسیاری می‌دهد اظهار داشت دارندگان محتوا بایستی تمام‌بها بودن تعرفه ترافیک خود را به کاربران خود اطلاع دهند در غیر این صورت تخلف بوده و با آن‌ها برخورد خواهد شد.
روحانی نژاد در پاسخ به این سؤال که آیا رگولاتوری تصمیمی مبنی بر حذف تعرفه نیم بها دارد، اظهار داشت هنوز هیچ مصوبه‌ای در این زمینه صورت نگرفته اما صحبت‌هایی درباره آن شده است.
اما درخواست برخی از تولیدکنندگان محتوا مبنی بر محاسبه تمام‌بهای ترافیک، دلخوری کاربرانی که با این مشوق جذب پلتفرم‌های داخلی شده‌اند را به همراه نخواهد داشت؟
مشاور عالی رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در پاسخ به این سؤال دیجیاتو گفت:
«متأسفانه هنوز استقبال خوبی از محتواهای داخلی نشده و تنها حدود ۲۵ درصد از ترافیک اینترنت هر کاربر صرف مراجعه به پلتفرم‌های داخلی می‌شود. همچنین این موضوع خواست تنها برخی از تولیدکنندگان محتوا بوده و سایرین از تعرفه ترافیک نیم بها همچنان استقبال می‌کنند.»
او با اشاره به نظرسنجی انجام‌شده از سوی اپراتورها اعلام کرد تعرفه نیم بها در حال حاضر آن‌چنان موردتوجه مردم قرار ندارد، بنابراین با توجه به سهم اندک این تعرفه از مصرف اینترنت کاربران و عدم اهمیت آن برای افراد به نظر می‌رسد محاسبه تمام‌بها موجب نارضایتی مردم نشود.
ترافیک نیم بها
روحانی نژاد عدم افزایش تعرفه اینترنت طی سال‌های اخیر و قیمت میانگین 3 هزار تومان برای هر گیگابایت را عامل دیگری برای عدم نارضایتی مردم دانسته و اعتقاد دارد پایین بودن تعرفه اینترنت باعث خواهد شد تا حذف ترافیک نیم بها تأثیری در مصرف مردم نداشته باشد.
از سوی دیگر به اعتقاد وی فضای رقابتی موجود و احتمال مهاجرت مخاطبان از پلتفرمی با تعرفه تمام‌بها به پلتفرم دیگر با ترافیک نیم بها باعث می‌شود تا دارندگان محتوا نتوانند به‌راحتی دراین‌باره تصمیم بگیرند:
«این موضوع ابعاد مختلفی داشته که بایستی تمامی آن‌ها بررسی شوند. در حال حاضر نیم‌بها بودن عملاً به نفع تولید محتوا است چرا اینکه اپراتور به‌جای او هزینه و سوبسید پرداخت می‌کند درحالی‌که قبلاً مطرح شد این موضوع در هیچ جای دنیا بدین شکل نیست.»
به گفته مشاور عالی رئیس رگولاتوری، اپراتورها با توجه به سیاست‌های کلان کشور در محاسبه نیم بهای ترافیک همراهی می‌کنند اما تولیدکننده محتوا و اپراتورها خواستار اختیاری شدن این موضوع هستند: «از ما درخواست شده است درصورتی‌که خود تولیدکننده محتوا به این نتیجه رسید که تعرفه تمام‌بها محاسبه شود، اجازه داده شود تا رفتار اقتصادی در این بحث حاکم شده و موضوع اختیاری شود؛ زیرا هدف ما حمایت از دارنده محتوا بوده و اگر هر یک به این جمع‌بندی رسیدند که این نوع محاسبه به سود آن‌ها نیست برای همان پلتفرم درخواست دهنده، ترافیک تمام‌بها محاسبه شود.»
اگرچه هنوز هیچ تصمیمی در این زمینه از سوی رگولاتوری گرفته نشده است اما با توجه به صحبت‌های اخیر رئیس رگولاتوری مبنی بر بازنگری در ترافیک نیم بها، صحبت‌های روحانی نژاد و اقدام اخیر چند تولیدکننده محتوا به نظر می‌رسد در آینده‌ای نزدیک شاهد اختیاری شدن این ماجرا باشیم تا کاربران نیز در این زمینه حق انتخاب داشته باشند.
