چک موردی چکی است که به‌صورت موردی به اشخاص حقیقی فاقد حساب جاری و دسته‌چک ارائه می‌شود. در این مطلب از وبلاگ خریدشارژ به معرفی این نوع چک و قوانین و شرایط دریافت آن می‌پردازیم. با ما همراه شوید.
فهرست مطالب
چک موردی
برخی تغییر و تحولات جدید در قانون بانکداری در سال ۱۴۰۰ رخ داده است و یک مورد جدید چک موردی است؛ اما چک موردی چیست و قوانین آن چگونه است؟
در سال جاری قوانین جدید و تحولات زیادی در خصوص انواع چک در سیستم بانکداری تصویب و از ابتدای سال ۱۴۰۰ اجرا می‌شود. با لازم‌الاجرا شدن این قوانین از ابتدای سال جدید اعتبار چک‌های دریافتی بیشتر شده است، چراکه در قوانین جدید افرادی که حتی یک چک برگشتی داشته باشند امکان صدور چک جدید را ندارد و به‌این‌ترتیب تعداد چک‌های بی‌محل نسبت به گذشته کاهش قابل‌توجهی خواهد داشت.
قبل از اینکه به این بپردازیم که چک موردی چیست، ابتدا شاید بهتر باشد با انواع چک آشنا شویم تا درست جایگاه چک موردی را متوجه شویم و به معرفی آن بپردازیم.
انواع چک کدم‌اند؟
انواع چک شامل چک عادی، چک تضمین‌شده و چک مسافرتی است.
چک عادی
این نوع چک، رایج‌ترین نوع چک است که اشخاص حقیقی یا حقوق از محل حساب جاری خود نزد بانک‌ها و به درخواست آنان صادر شده و در معاملات از آن استفاده می‌شود. قبل از اصلاح قانون چک این نوع چک، بالاترین ریسک را در نقد شدن داشت. چراکه هیچ کنترلی روی صدور آن وجود نداشت و صرف داشتن حساب جاری و دسته‌چک، فارغ از بدحساب بودن مشتری و داشتن تعداد متعدد چک بلامحل صادر میشد؛ اما با اصلاح قانون چک و اجرایی شدن آن از ابتدای سال ۱۴۰۰ ریسک این نوع چک‌ها به‌شدت کم شده است و احتمال نقد شدن آن افزایش یافته است.
چک بین‌بانکی (تضمین‌شده)
این نوع چک خود به دو صورت تضمینی و رمزدار صادر می‌گردد. امکان دریافت این چک‌ها برای هر فردی که دارای حساب است وجود دارد. بیشتر برای معاملات خرید مسکن، خودرو و غیره و یا جابجایی پول از بانکی به بانک دیگر از این نوع چک‌ها استفاده می‌شود. این نوع چک صد در صد نقد می‌شود و هیچ ریسکی برای نقد شدن ندارد.
چک مسافرتی
چکی است که توسط بانک صادر و قابل نقد شدن در هر یک از شعب آن بانک توسط است. این نوع چک همان‌طور که از نام آن پیداست برای کاهش ریسک سرقت پول نقد استفاده می‌شود.
چک موردی چیست؟
چک موردی، چکی است که به‌صورت موردی به اشخاص حقیقی فاقد حساب جاری و دسته‌چک ارائه می‌شود. با توجه به اجباری شدن چک صیادی و قوانین جدیدی که تصویب شده است، چک موردی نیز از این قوانین مستثنا نیست و باید تمام آن شرایط را دارا باشد.
از ابتدای سال ۱۴۰۰ باید تمامی چک‌های حقیقی و حقوقی در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت شود، به‌این‌ترتیب که اطلاعات کامل شخص گیرنده ثبت شود. این مرحله اول است و هنوز کار تمام نشده است، پس‌ازآن شخص گیرنده باید وارد سامانه صیاد شود و اطلاعات را کنترل نماید، در صورت صحیح بودن آن را تائید کند.
به‌این‌ترتیب فرایند صدور چک تکمیل می‌شود. در قوانین جدید امکان ظهر نویسی دستی چک، انتقال چک به دیگری به سهولت گذشته نیست. در قوانین جدید تنها داشتن فیزیک چک کافی نیست، حتماً باید اطلاعات شخص دارنده در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت شده باشد.
شرایط دریافت چک موردی چیست؟
اگر مطلب قانون جدید چک و شرایط دریافت دسته‌چک را مطالعه کرده باشید، احتمالاً می‌دانید که متقاضیان دریافت دسته‌چک ملزم به این هستند تا بعد از اعتبارسنجی با توجه به سقف اعتبارشان، دسته‌چک دریافت کنند؛ اما این محدودیت برای چک موردی وجود ندارد.
تنها محدودیتی که برای این نوع چک‌ها در نظر گرفته می‌شود این است که شما فقط ۵ بار در سال مجاز هستید تقاضا بدهید و تنها می‌توانید در هر نوبت ۲ عدد چک دریافت کنید. البته اگر درخواست صدور ۲ عدد چک موردی را داده باشید تا وقتی‌که آن‌ها را پاس نکرده باشید، نمی‌توانید درخواست جدید دیگری را ثبت کنید.
ازلحاظ ترتیب اثر، احکام حقوقی و ضمانت اجرایی، این چک فرقی با چک‌های عادی ندارد و تنها تفاوت آن در این است که برای دریافت آن نیازی به اعتبارسنجی نیست.
مدارک لازم برای چک موردی چیست؟
همراه داشتن مدارک هویتی (کارت ملی جدید)، داشتن حساب جاری، پر کردن فرم درخواست و نداشتن هرگونه سوءسابقه بانکی (بدهی معوقه چک برگشتی و…). توضیحات بیشتر را در بخش «چه کسانی نمی‌توانند چک موردی بگیرند» بخوانید.
سقف اعتبار مجاز برای چک‌های موردی چقدر است؟
با توجه به ماده ۷ شیوه‌نامه اجرایی، سقف مبلغ مجاز سالیانه برای صدور چک موردی، برای متقاضیان حقیقی دارای حساب جاری غیرتجاری، اشخاص حقیقی دارای حساب جاری تجاری و اشخاص حقوقی، بسته به انفرادی یا مشترک بودن حساب آن‌ها، متناسب با نتایج گزارش اعتباری و امتیاز اعتباری‌شان توسط سامانه صیاد تعیین می‌شود.
چه کسانی نمی‌توانند چک موردی بگیرند؟
لیست قرمزی که برای دریافت چک موردی در نظر گرفته شده است، دقیقاً شبیه به لیست قرمز سایر چک‌های بانکی است و افراد با شرایط زیر قادر به دریافت آن نخواهند بود:
- افرادی که حکم ورشکستی از مراجع قضائی دارند.
- افرادی که چک برگشتی دارند که رفع سوء اثر نشده باشد.
- وکیل یا نماینده صادرکننده (امضاء کننده) چک برگشتی که رفع سوء اثر نشده باشد.
- افرادی که بنا به رأی قطعی مراجع قضایی به محرومیت از داشتن دسته‌چک و چک موردی محکوم شده باشند.
- افرادی که حساب جاری آن‌ها به دلایل قانونی مسدود و برداشت از آن ممنوع شده باشد. البته در مواردی که صرفاً بخشی از موجودی حساب جاری فرد مذکور مسدود بوده و برداشت از مابقی موجودی حساب او مجاز باشد، امکان صدور چک وجود خواهد داشت.
