اینترنت ملی یا شبکه ملی اطلاعات به بیان ساده، یعنی اینکه وب سایت سازمان‌های دولتی، نهادهای اداری و قضایی، بانک‌ها و مؤسسات مالی، مدارس و دانشگاه‌ها و خدمات داخلی به جای قرار گرفتن روی سرورهای خارج از کشور، روی سرورهای داخلی قرار بگیرند و بتوانند بدون نیاز به اینترنت جهانی به کار خود ادامه دهند.
هدف مهم و کاربردی اینترنت ملی، ایجاد شبکه‌ای با سرعت بالا، کیفیت خوب، امن و در نهایت تأمین استقلال برای کاربران و استارت‌آپ‌هایی است که نیاز مبرم به اینترنت بین‌المللی ندارند. ارائه خدمات دولت الکترونیک مانند آموزش، بهداشت و درمان و حتی مصاحبه‌های اینترنتی از جمله مواردی است که در صورت راه‌اندازی صحیح اینترنت ملی با سرعت و کیفیت بیشتری قابل دسترس خواهد بود.
همچنین صدا و سیما و شبکه‌های تلویزیونی اینترنتی کشور و کاربران خانگی از طریق آن می توانند از پخش آنلاین و با کیفیت بالای محتوا و برنامه‌های مورد علاقه خود بهره‌مند شوند.
ایده اولیه اینترنت ملی که اکنون شبکه ملی اطلاعات نام گرفته است، در سال ۱۳۸۴ مطرح شد و مراحل مطالعاتی این پروژه در دولت نهم انجام شد. طبق گزارشی که مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر کرده است، «شبکه ملی اطلاعات در ۳ لایه توسعه زیرساخت، خدمات و محتوا به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسیده است و ابعاد اجرایی شدن این شبکه شامل اقدامات و برنامه‌هایی است که دولت برای هر ۳ لایه دارد. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد تنها بخش مربوط به زیرساخت‌های این طرح تا حدودی به سرانجام رسیده است. همچنین تا سال ۹۸ حدود ۱۹ هزار میلیارد تومان برای این شبکه هزینه شده است.» که دولت ۱۲ هزار میلیارد تومان و بخش خصوصی ۷ هزار میلیارد تومان در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
از ابتدای مطرح شدن بحث اینترنت ملی یا شبکه ملی اطلاعات، این طرح با نگرانی‌ها و انتقاداتی از سوی کاربران مواجه بوده است. مبنی بر اینکه این شبکه جایگزینی برای شبکه جهانی اینترنت خواهد بود و با راه‌اندازی کامل آن دسترسی کاربران به اینترنت قطع می‌شود. که همواره از سوی مسئولان کشور تکذیب شده است.
علاوه بر ایران در بعضی از کشورها مانند کره جنوبی، چین و…شبکه‌ای مانند شبکه ملی اطلاعات مورد استفاده قرار می گیرد. این طرح در صورت اجرای صحیح دارای مزایای مهم و قابل توجیهی است. از قبیل اینکه:
اینترنت داخلی موجب افزایش سرعت اینترنت و افزایش پایداری ارتباطات مهم داخلی می‌شود.
کاهش هزینه اینترنت بین‌المللی از دیگر مزایای اینترنت ملی است. با توجه به اینکه ارتباطات در اینترنت ملی از مسیر جهانی عبور نمی کند بنابراین هزینه آن نیز هم کمتر است.
همچنین اگر شبکه جهانی اینترنت به هر دلیلی با مشکل روبه‌رو شود، کاربران داخل کشور می‌توانند با استفاده از شبکه ملی اطلاعات، بخشی از نیاز‌های خود را برطرف کنند.
قرار گرفتن داده‌های حساس و امنیتی کشور بر روی زیرساخت‌های داخلی، امکان کنترل بیشتر امنیتی برای مواردی مثل تراکنش‌های بانکی یا کاربردهای دولتی و سازمانی و خطر کمتر حملات مخرب جهانی روی سرویس‌های دولتی و امنیتی و حفاظت بهتر از مراکز داده داخلی را ممکن می‌کند.
